Beleidsplan NEHA 2022

Doelstelling

De Stichting Nederlandsch Economisch Historisch Archief (NEHA) heeft als doel het verzamelen, bewaren en bewerken, of doen verzamelen, bewaren en bewerken van bronnenmateriaal dat van belang kan worden geacht voor de economische geschiedenis, en voorts het stimuleren van economisch-historisch onderzoek in de breedste zin van het woord alsmede het bevorderen van publicaties op dit wetenschapsgebied.

Op dit moment omvat de NEHA-collectie circa 900 manuscripten-, (bedrijfs-)archivalia- en documentatiecollecties, ruim 100.000 zowel antiquarische als eigentijdse boeken en brochures en bijna 8.000 periodieken waaronder jaarverslagen van Nederlandse ondernemingen. Het NEHA is bovendien eigenaar van circa 250 bedrijfsarchieven die als bruikleen in beheer zijn bij openbare archiefinstellingen verspreid over heel Nederland.

Het bestuur van het NEHA en het bestuur van het Unger-Van Brero Fonds bestaat uit dezelfde personen. Belangrijke doelstelling van het laatstgenoemde fonds is het mogelijk maken van publicaties op het terrein van de economische geschiedenis, de historische demografie en de sociale geschiedenis, daaronder begrepen onder meer de koloniale geschiedenis, de landbouwgeschiedenis en de vrouwengeschiedenis. Daarnaast is het Unger-Van Brero Fonds actief betrokken bij het instellen en financieren van bijzondere leerstoelen op het terrein van de sociaal-economische geschiedenis. Het fonds subsidieert abonnementen van promovendi en postdocs op het Tijdschrift voor Sociale en Economische Geschiedenis/ The Low Countries Journal of Social and Economic History. Dit gebeurt via het N.W. Posthumus Instituut, de Nederlands-Vlaamse onderzoekschool op het terrein van de economische en sociale geschiedenis.

Activiteiten

1. Het behouden, uitbreiden, ontsluiten en ter beschikking stellen voor onderzoek, tentoonstelling en andere doeleinden van de verzameling van het NEHA. Bijzondere aandachtspunten voor 2022 betreffen het lopende project gericht op de digitalisering van Amsterdamse beursprijzen gepubliceerd in prijscouranten (1796-1980) en de de ontsluiting van de collectie nagelaten door prof. Peter Spufford. Daarnaast wil het bestuur in 2022 een start maken met een integrale heroverweging van de prioriteiten ten aanzien van verzamelen en ontsluiten.
2. Het verrichten van economisch-historisch onderzoek. Het NEHA speelt een rol bij meerdere onderzoeksprojecten die (deels) aan het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) worden uitgevoerd, zoals het project Slavernij in Oost en West over het economisch belang van Nederland bij de slavernij en het Commodity Frontier Initiative, een netwerk dat zich richt op de studie van ‘global commodity production’.
3. Het scheppen van mogelijkheden tot publicatie van onderzoeksresultaten van economisch-historisch onderzoek en andere informatie die voor de economische geschiedenis relevant is. De belangrijkste activiteit is hier het – samen met het IISG – drie maal per jaar uitgeven van het tweetalige Tijdschrift voor Sociale en Economische Geschiedenis (The Low Countries Journal of Social and Economic History). Het tijdschrift verschijnt sinds januari 2017 in digitale vorm geheel Open Access. Voor abonnees/begunstigers blijft een papieren tijdschrift beschikbaar.
4. Het bevorderen van debat over de economische geschiedenis en de bedrijfsgeschiedenis. Het streven is om jaarlijks een of meer studiedagen te organiseren, al dan niet samen met andere organisaties. Daarnaast wil het NEHA aandacht schenken aan het gebruik van de NEHA-collecties voor economisch-historisch onderzoek. Voor subsidiëring van (door derden georganiseerde) workshops en congressen verwijst het NEHA naar het Unger – Van Brero Fonds, dat aanvragen hiervoor in behandeling neemt.
5. Tot de pensionering van prof. dr. J.P.B. Jonker in augustus 2021 behoorde tot de activiteiten van het NEHA ook het in stand houden van een bijzondere leerstoel ‘Bedrijfsgeschiedenis inclusief de sociale aspecten’ aan de Universiteit van Amsterdam. In 2022 worden voorbereidingen getroffen voor het instellen van een bijzondere leerstoel aan een andere Nederlandse universiteit. Deze leerstoel zal worden aangeduid als NEHA-leerstoel maar zal bekostigd worden maar door het Unger – Van Brerofonds. 

Financiën

1. De bestuursleden van het NEHA ontvangen geen beloning voor hun werk.
2. De in het beleidsplan genoemde activiteiten worden deels gefinancierd uit subsidies van NWO en KNAW (via het IISG) deels door erfstellingen, legaten en schenkingen, deels uit donaties van de begunstigers van het NEHA en deels uit de opbrengsten van het vermogen. De omvang en samenstelling van het vermogen, en de opbrengsten ervan, worden gespecificeerd in de jaarrekeningen.

De collectie is eigendom van de Stichting Nederlandsch Economisch-Historisch Archief (NEHA). Deze stichting maakt voor de acquisitie, beheer en ter beschikkingstelling van het materiaal gebruik – evenals voor de uitvoering van de overige taken – van de diensten van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG).